Pandemia, a zdrowie psychiczne w społeczeństwie

Pandemia COVID-19 rozpoczęła się w 2019 roku. Jednak jej skutki na wielu różnych płaszczyznach życia będą odczuwalne przez wiele kolejnych lat. Jedną z dotkliwych konsekwencji jest wpływ izolacji i długotrwałego poczucia zagrożenia na zdrowie psychiczne. Jakie problemy społeczne wyniknęły z kilkuletnich zmian systemowych i przeniesienia wielu części życia do internetu? Jakie problemy ze zdrowiem psychicznym są konsekwencją pandemii?

Stres i lęk podczas pandemii

Pandemia była nie tylko czasem ograniczeń społecznych, ale również wielu obaw o zdrowie – zarówno własne, jak i swoich bliskich. Niepewność dotycząca przyszłości wzmacniała poczucie lęku i stresu. Wszystkie te czynniki negatywnie wpłynęły na zdrowie psychiczne wielu ludzi. Sytuacji nie poprawiło odosobnienie społeczne. Brak możliwości kontaktowania się z rodziną i przyjaciółmi wzmacniał poczucie izolacji, a tym samym – odosobnienia w strachu. WIele osób spotkało się też z problemami w sferze zawodowej. Niepewność co do utrzymania miejsca zatrudnienia wiązała się ściśle z obawami o przyszłość finansową.

Całej sytuacji nie ułatwiało nieustanne sprawdzanie liczby chorych i zmarłych na COVID-19. Wielu osobom ciężko było rozsądnie podchodzić do zdobytych informacji, a wszystkie wpisy pojawiające się w mediach zwiększały niepokój. Niemożliwe stało się też realizowanie wielu pasji. Rozładowywanie stresu na siłowni czy podczas biegania było przez wiele tygodni nierealne, ze względu na zakaz opuszczania domów.

Społeczne konsekwencje pandemii COVID-19

Pandemia COVID-19 stała się czynnikiem, który wywołał prawdziwą rewolucję w życiu społecznym.

• Nauka i praca zdalna – podczas pandemii dynamicznie rozwinął się przemysł zdalny. Zastosowanie nowoczesnych rozwiązań technologicznych odmieniło oblicze funkcjonowania szkół, a wiele rodzajów pracy przeniesiono do warunków domowych.
• Ekonomia – zmiany w gospodarce spowodowały modyfikację dochodów. Przedsiębiorstwa często były zmuszone do zwolnienia pracowników i zawieszenia działalności.
• Odosobnienie – poczucie izolacji i osamotnienia stało się czynnikiem zapalnym dla zaburzeń depresyjnych i lękowych.
• Przemoc domowa – osoby przebywające w toksycznych środowiskach miały trudności z uwolnieniem się od przemocy w rodzinie.
• Straty finansowe w wielu branżach – turystyka, kultura i gastronomia zostały dotknięte bardzo silnie lockdown’em.
• Uwypuklenie nierówności społecznych – możliwości ekonomiczne, dostęp do opieki zdrowotnej – wszystko to zaczęło dzielić społeczeństwo na różne grupy.
• Problem z opieką – osoby zależne od innych zaczęły stawać się ciężarem dla swoich rodzin, które nie mogły korzystać z dotychczasowej pomocy. Wymagało to od wielu rodzin przearanżowania całego systemu i zmiany hierarchii wartości.

Wsparcie i opieka psychologiczna w trakcie pandemii

Pandemia była czasem bardzo trudnym dla zdrowia psychicznego. Sytuację skomplikowała konieczność zamknięcia gabinetów psychoterapeutów i psychiatrów. Na szczęście jednak nie zaniedbano tej kwestii zupełnie. Zaczęły powstawać możliwości korzystania z pomocy psychologicznej online. Okazało się, że zdalne sesje nie są najgorszym wyborem. Dzięki temu dotychczasowi klienci psychoterapeutów nadal mogli korzystać z ich usług, a osoby, które dopiero doświadczyły problemów – nie były pozostawione same sobie.

Na profesjonalne wsparcie mogli też liczyć pracownicy służby zdrowia. To oni stali w pierwszej linii i byli najbardziej narażeni na negatywne skutki pandemii. Również inne grupy społeczne – dzieci, niepełnosprawni, seniorzy, otrzymywali wsparcie i mieli szansę natrafić na życzliwość innych.

Zagrożenia i problemy ze zdrowiem psychicznym w różnych grupach wiekowych

Pandemia COVID-19 negatywnie wpłynęła na zdrowie psychiczne osób z różnych grup wiekowych. Jednak konsekwencje były zdecydowanie inne dla dzieci, dorosłych i seniorów.

• Dzieci i młodzież – brak kontaktu z rówieśnikami zaburzył wiele naturalnych procesów rozwojowych. Dodatkowo, brak aktywności fizycznej uniemożliwił dzieciom realizację wielu potrzeb.
• Dorośli – przyczyną epizodów depresyjnych, a nawet PTSD w tej grupie wiekowej był lęk związany nie tylko ze zdrowiem, ale również z bezpieczeństwem finansowym.
• Seniorzy – doświadczyli ogromnej izolacji. Choroby przewlekłe zwiększały ich podatność na zachorowanie, a tym brak dostępu do nowoczesnych technologii często uniemożliwiał im dotarcie do informacji.

Długoterminowe konsekwencje

Pandemia znacznie zwiększyła część populacji, która zmaga się z zaburzeniami psychicznymi. Gabinety psychoterapeutów i psychiatrów są przepełnione pacjentami, którzy nadal doświadczają różnych trudności. Dodatkowo, znacznie nasilił się dyskomfort funkcjonowania osób chorujących jeszcze przed pandemią. Podczas długiego okresu izolacji pojawiły się też zaburzenia rozwojowe i trudności emocjonalne u dzieci, a coraz większa ilość rodzin zaczęła decydować się na wspólną terapię. Główną przyczyną takiego stanu rzeczy było oddzielenie od rówieśników i brak kontaktu uniemożliwiający prawidłowe poznawanie świata. Psychologowie wskazują też na to, jak powszechnym problemem wśród lekarzy, pielęgniarek i ratowników medycznych stał się zespół stresu pourazowego.

Pandemia COVID-19 nie oszczędziła praktycznie nikogo. Każdy na własnej skórze odczuł jakieś jej konsekwencje. Poważne trudności psychiczne nie skończyły się wraz ze zniesieniem obowiązku noszenia maseczek. Nadal w gabinetach psychologów pojawia się szereg osób zmagających się z depresją, lękiem i PTSD.